Της Τατιάνας Ζερβοπούλου // *
Αν όλα έπρεπε να (αυτο)καταστραφούν και να μείνει πίσω μονάχα ένα πράγμα, αυτό, θα ήταν πρέπον, να είναι το αποτσίγαρο. Το απο-τσίγαρο ορίζεται ως το κομμάτι που έπαψε να είναι οτιδήποτε ήταν όντας. Αλλά δεν είναι απλά το νεκρό τσιγάρο μα και η στιγμή που συνόδεψε. Βέβαια, το από-τσίγαρο ως αισθητό ον πεθαίνει, ενώ η στιγμή ως νοητή συνεχίζει να ζει εσωτερικά. Το τσιγάρο είναι η εντελέχεια της στιγμής. Εντελέχεια, εν(α)+τέλος+έχω. Αυτό που έχει ως τέλος του, ως σκοπό του, το ένα, το τέλειο. Έτσι, το τσιγάρο δεν καπνίζεται μια δεδομένη στιγμή, αλλά η ίδια η στιγμή καπνίζει το τσιγάρο, όπως και το τσιγάρο καπνίζει τη στιγμή. Δηλαδή, όταν ανάβει κανείς αυτό το θανατηφόρο όπιο ανάβει μαζί του και τη στιγμή που ζει. Κατά κάποιον τρόπο, αρκετά παράδοξο αλλά λογικό, το τσιγάρο είναι αυτό που θα γίνει η στιγμή: ανάμνηση και εκπνοή. Ο καπνός που ρουφάει ο καπνιστής εμπεριέχει, πέραν των ουσιών, την ίδια την ουσία, το «είναι» της στιγμής. Αυτός ο καπνός περνάει μέσα μας ως η ουσία της στιγμής, ερμηνεύεται ως η οικειοποιημένη ανάμνηση που καπνίστηκε και η εκπνοή συνοδεύει τα λοιπά έξω μας. Αυτά τα λοιπά δεν είναι τίποτα άλλο πέραν του πρώτου υλικού της στιγμής, το οποίο πρέπει να απελευθερωθεί για να μπορέσει να δημιουργηθεί ξανά η στιγμή, το πρωτότυπο της στιγμής. Κάθε τσιγάρο που παίρνει μορφή με τη συνεισφορά της φλόγας, της φωτιάς, του πρώτου φωτός της πολιτικής μας ύπαρξης (αρκεί να αναλογιστεί κανείς τον Πλατωνικό διάλογο «Πρωταγόρας»), πρόκειται να γίνει η στιγμή που καπνίζεται. Κι αν δεν είναι τέλεια η κάθε στιγμή της ύπαρξής μας, τότε τί; Αλλά πολύ παραπάνω, το τσιγάρο είναι η εντελέχεια του πολιτ(ε)ι(α)κού χωροχρόνου. Και λέω χωροχρόνος, καθώς ο χώρος και ο χρόνος είναι είδη που δρουν αλληλένδετα διότι η κίνηση τα ελέγχει, συνεπώς και τα ενώνει. Κάθε τσιγάρο, πέραν της φύσης του ως εντελέχεια της στιγμής, θεωρείται και η προσπάθεια του ατόμου για οικειοποίηση, να κάνει δικό του τον ίδιο τον χωροχρόνο μέσω των «κάτι» που επιθυμεί και όχι απλά να δρα σε αυτόν. Ο άνθρωπος καπνίζοντας για μια στιγμή μια στιγμή, αυτό που (ανα)ζητά και που όντως συμβαίνει, είναι να οικειοποιηθεί τη στιγμή, να την κάνει δικιά του. Έτσι, όταν καπνίζει ένας πολίτης, πολύ παραπάνω από τη στιγμή, προσπαθεί να οικειοποιηθεί αυτό στο οποίο ζει: το σύνολο των στιγμών. Δεν είναι τυχαίο ότι το τσιγάρο αποτέλεσε επανάσταση αλλά και έδρασε ως όπλο της επανάστασης. Ο ίδιος ο Σαρτρ τα εξηγεί καλύτερα. Αν κάθε “κάτι” ή η ιδέα του “κάτι” ανήκει στον χωροχρόνο του πολιτ(ε)ι(α)κού, τότε όλοι όσοι καπνίζουν-οι καπνιστές δρουν στο φόντο αυτού του χωροχρόνου-έρχονται να οικειοποιηθούν τη ζωή μέσω του τσιγάρου. Βέβαια, η επιτυχία, το τέλος που φτάνει στην τελειότητα, είναι κυρίως νοητή και όχι άμεσα αισθητή. (Εν)νοώ ότι, στην ουσία, οτιδήποτε προσπαθεί κανείς να οικειοποιηθεί σε αυτόν τον χωροχρόνο δεν παύει να είναι μια «κρυστάλλωση» των εξωτερικών-πραγματικών “κάτι”. Γ. Λ.
* H Τατιάνα Ζερβοπούλου σπουδάζει φιλοσοφία ενώ παράλληλα γράφει (για) τους προβληματισμούς της και επιχειρεί τη δικιά της θεώρηση. Νομίζει ότι αναζητά την αιτία μέσα στην Τέχνη, στην Ποιητική, στην Ηθική και στη Συστηματική Φιλοσοφία. Τέλος, είναι πιστός του καλού κινηματογράφου και ασχολείται με τη φωτογραφία ως σκηνοθεσία.