Του Νίκου Τσούλια //
3ο Γενικό Λύκειο Ζωγράφου, Γ΄ Τάξη, 3 Δεκεμβρίου 2016, Αμφιλοχία, στο δρόμο για τα Γιάννενα…
Δεν μπορούμε να ανασυστήσουμε το παρελθόν. Μπορούμε όμως να κουβεντιάσουμε και να παίξουμε μαζί του. Να στήνουμε τωρινούς αργαλειούς και να υφαίνουμε το νήμα της αφήγησης ασταμάτητα. Να δημιουργούμε γεγονότα που θα χρωματίζουν πιο έντονα τον πίνακα της νοσταλγίας, για να μην ξεθωριάζει στην επέλαση του χρόνου.
Ελάτε να γίνετε πετραδάκια, για να γυρίζω πίσω από εκείνα τα μονοπάτια που οδηγούν σε εκείνους τους καιρούς. Έτσι κι αλλιώς η ονειροπλασία μου απλά σημάδια θέλει για να χορέψει στους δικούς της ρυθμούς και να σχεδιάζει τον δικό της κόσμο χωρίς τις δεσμεύσεις της πραγματικότητας. Όλα εσείς είσαστε μάρτυρες και κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την οργανική σας σχέση με την ομορφιά εκείνων των εποχών. Ευτυχώς που δεν συνδεθήκατε με τίποτα άλλο. Δεν παίξατε με άλλες περιόδους. Μείνατε εκεί. Δεν δελεαστήκατε από καμιά εξέλιξη, καμιά πρόοδο αλλά και από καμιά καταστροφή!
Όλα μαζί φτιάχνετε ένα μικρό σύμπαν της σχολικής μου ζωής. Και αναπλάθετε εύκολα της μνήμης μου το νόστο και την επιστροφή οίκαδε. Πρώτα – πρώτα και σηματωροί του όλου σκηνικού είναι τα βιβλία της διδασκαλίας μου. Όλα τα βιβλία, όλων των μαθημάτων που δίδαξα και όλων των σχολικών χρόνων με εισάγουν μέσα στις ίδιες τις αίθουσες διδασκαλίας. Με πιάνουν από το χέρι και με καθοδηγούν στο τι είχα πει, στο τι είχα επισημάνει, στο πού είναι τα δύσκολα σημεία, στο πού είναι τα κλειδιά της κατανόησης, στο πού έκανα τις προεκτάσεις του μαθήματος, στο πού προέκυπταν ασκήσεις και προβλήματα, στο πού μπορούσε να γίνει συζήτηση. Άλλοτε οι σημειώσεις στο περιθώριο των σελίδων και οι επισημάνσεις με ξεχωριστό κάθε φορά χρώμα μαρκαδόρου ανάλογα με τη σπουδαιότητα – το κόκκινο πάνω απ’ όλα, μετά το πράσινο και μετά το γαλάζιο –, άλλοτε οι παραπομπές σε εξωσχολικά επιστημονικά βιβλία και σε ξενόγλωσσα περιοδικά και άλλοτε τα σημεία που συνεργούσαν για να κάνουν τις δικές τους δημιουργικές εργασίες οι μαθητές και οι μαθήτριες αποτελούν τα πιο ζωντανά σημάδια της ενεργοποίησης των σελίδων των βιβλίων.
Και όταν εισήγαγα το laptop στη διδασκαλία και εφάρμοζα τη χρήση του power point και έγινε πλέον το περιεχόμενο των βιβλίων πολύ πιο ελκυστικό γιατί οπτικοποιήθηκε σε σημαντικό βαθμό και εισήχθη νέο υλικό επιστημονικό από αξιόλογες πηγές και το μάθημα αγκίστρωσε πιο πολύ τη σκέψη των μαθητών, τότε μετασχηματιζόμουν και εγώ σε δημιουργό μιας νέας γραφής του βιβλίου με μεγαλύτερη ενεργοποίηση του μαθήματος αλλά και με περισσότερη τη δική μου δημιουργική συμβολή. Και έτσι δίπλα στα έντυπα βιβλία αναδύθηκε νέο ψηφιακό υλικό που απελευθέρωσε νέες δυνατότητες στην υπόθεση της διδακτικής τέχνης.
Είναι πλέον μαζί του και όλο το παράλληλο υλικό των βίντεο και των ταινιών, που κατά περιόδους έδιναν νέα πνοή στην πάλαι ποτέ παραδοσιακή λειτουργία της μετωπικής διδασκαλίας και του πίνακα. Και θυμάμαι πολύ καλά πού με διέκοπταν, για να δώσω εξηγήσεις και να απαντήσω σε απορίες. Έχω φυλάξει και το κουτί με μερικές χρωματιστές κιμωλίες που χρησιμοποιούσα κατά κόρον πριν ακόμα εισέλθει το laptop και οι προβολές του αλλά και τους χρωματιστούς μαρκαδόρους για τον πίνακα του εργαστηρίου που έκανα τις ασκήσεις και τα προβλήματα κυρίως στους μαθητές της Κατεύθυνσης της Γ΄ λυκείου.
Είναι στην παρέα μας οι φάκελοι που έχουν τα φύλλα της αξιολόγησής μου που έκαναν οι μαθητές για τα τελευταία 8 χρόνια που το εφάρμοζα κάθε έτος ανελλιπώς. Και έχουν πολύτιμο υλικό, γιατί πέραν της βαθμολογίας εμπεριέχουν παρατηρήσεις και προτάσεις στην προσωπική διδακτική μου λειτουργία αλλά και κριτική – θετική και αρνητική – στην καθαρά προσωπική συμπεριφορά μου. Είναι πολύτιμη μαγιά μιας εκ των υστέρων συζήτησης με τους μαθητές, μια μορφή ανασύστασης του τι συνέβη τότε και όχι απλά και μόνο σημάδια άψυχα του παρελθόντος, αφού θα ακούω τις σιωπηλές απόψεις τους για τον εαυτό μου. Οι δημιουργικές εργασίες των μαθητών μπορεί να μην εμπεριέχουν δική μου μεγάλη συμβολή, αλλά πολλές απ’ αυτές ήταν θαυμάσια δείγματα σκέψης και στοχασμού και είχαν αποτελέσει σημείο συζήτησης στην αίθουσα και τελικά διαμόρφωσαν μια πολύ ξεχωριστή και πολύ ανθεκτική στο χρόνο εστία θύμησης και ανασύστασης του χαμένου παραδείσου.
Ακόμα και οι πιο μικρές μαρτυρίες μιας όμορφης εποχής είναι φοβερά γενναιόδωρες. Οι φωτογραφίες των σχολικών εκδρομών και των σχολικών εκδηλώσεων, οι φωτογραφίες των τόσων και τόσων χορών αναδεικνύουν την καθαρά ανθρώπινη όψη του σχολείου έξω από την περιοριστική συνθήκη και συχνά μαρτυρούν πιο εύκολα γεγονότα και συμβάντα, συναισθήματα και φαντασιώσεις. Αλλά και οι σελιδοδείκτες που μου έκαναν κατά καιρούς μαθητές και μαθήτριες – που είναι και ένα πεδίο μιας πολύ όμορφης συλλογής μου – είναι σημάδια που έχουν και μια διαπροσωπικού περιεχομένου όψη και ως εκ τούτου παραμένουν ζωηρά και φωτεινά. Στυλό και μολύβια, η τελευταία βαθμολογική κατάσταση και δύο τρεις βαθμολογικοί κατάλογοι από παλιότερα χρόνια, ακόμα και το ντύσιμό μου και ό,τι άλλο έρχεται μόνο του και μου φανερώνεται – γιατί κάπου είναι ξεχασμένο – από εκείνους τους καιρούς διαμορφώνουν ένα κλειστό σύμπαν που μπορώ να εισέρχομαι και να νοσταλγώ και κυρίως να γράφω και να γράφω με αφορμή ένα και μόνο τόσο δα σημαδάκι…
Υπάρχει και κάτι άλλο, το απόλυτο δημιουργικό και συνάμα προσωπικό μέρος, οι δικές μου αυτοτελείς σημειώσεις, προβλήματα και ασκήσεις που είχαν μια πορεία διαρκούς ανανέωσης όλα αυτά τα χρόνια. Πρόκειται για μια μορφή βιβλίου – που μπορεί τώρα αφού σταθεροποιήθηκε κατ’ ανάγκη – να εκδοθεί με πρόχειρο μεν τρόπο αλλά θα πάρει την πρώτη των πρώτων θέσεων σ’ αυτό το παιχνίδι της τόσο ξεχωριστής παρέας. Και μαζί με αυτό το άλλο παράλληλο βιβλίο όλων των άρθρων μου που τροφοδοτήθηκαν από το σχολείο και που αφορούν το σχολείο, δεύτερη απόλυτα δική μου μαρτυρία για εκείνους τους γοητευτικούς καιρούς…
Αλλά έχει και η μνήμη τα δικά της ξεχωριστά παιχνίδια. Μπορεί να μου φέρει μόνη της στην επιφάνεια – άλλοτε με αφορμή ένα αλλότριο γεγονός και άλλοτε τυχαία – ένα περιστατικό λησμονημένο και να ανάψει μια μικρή φλόγα για να φωτίσει της λήθης τα σκοτάδια. Και έτσι η παρέα θα μεγαλώνει και καθετί όλο και κάτι έχει να αφηγηθεί και τελικά εγώ θα νιώθω μια τρυφερότητα συναισθήματος, μια αγάπη για ένα λατρευτό κομμάτι του εαυτού μου, και θα χάνομαι στις ονειροπλασίες και στις φαντασιώσεις…
