Της Γκέλης Ντηλιά // *
Κάθε μορφή τέχνης έχει ως σκοπό όχι μόνο να προβληματίσει αλλά και να ψυχαγωγήσει τον Άνθρωπο. Πρωτίστως όμως οφείλει να καταγράψει την τρέχουσα εποχή. Αν η Ποίηση δεν καταφέρει να ανακουφίσει από τα δεινά, όποια κι αν είναι αυτά, τότε ο Άνθρωπος είναι εγκλωβισμένος και βαλτωμένος στο παρόν.
Αν πάρουμε ως παράδειγμα τον Εθνικό Ύμνο, γραμμένο το Μάη 1823 από τον 25χρονο Διονύσιο Σολωμό, θα δούμε ότι περιγράφονται πολεμικές συρράξεις και ανδραγαθίες με ένα τρόπο που αν στόχος ήταν να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη αλλά και να εμπνευστούν οι μαχόμενοι, τότε αυτός επιτεύχθηκε. Οι ωδές, γραμμένες με τρόπο απλό και λαϊκό, στόχευαν κατευθείαν στην πρόκληση των κατάλληλων συναισθημάτων που αυτά με την σειρά τους οδηγούσαν στη λήψη αποφάσεων, δηλαδή πράξεις. Κι όταν ο Άνθρωπος λαμβάνει αποφάσεις και δρα, τότε ο κόσμος αλλάζει.
Η Ποίηση, με λιτό και εκφραστικό τρόπο, κατορθώνει να διασκορπίσει φόβους, αναμετριέται με ανασφάλειες και καθησυχάζει ή κινητοποιεί τον Άνθρωπο. Η Ποίηση δεν είναι λιτανεία παρακλητική. Είναι ενέσιμο υλικό που εμβολιάζει και θωρακίζει τον Άνθρωπο. Κραδαίνει το μαχαίρι που πληγώνει, όχι όμως στρίβοντάς το στην πληγή. Εξυγιαίνει ομοιοπαθητικά. Ο στίχος γεμάτος ένταση και προτροπές, σταλάζει ιαματικές σταγόνες στις πληγές της ψυχής και καταφέρνει να προσφέρει διέξοδο και κάθαρση στα προβλήματα. Ιδιαίτερα σε εποχές κρίσης, όπου ο Άνθρωπος αναμετριέται με τις αντοχές του, χρειάζεται μια δόση μαγείας όπου το ζητούμενο είναι η αίσθηση της ανακούφισης. Κι αυτό όσο κι αν φαντάζει αδύνατο ή δύσκολο, ανάλογα με την οπτική του καθενός, δεν είναι.
Το ατομικό βίωμα απέναντι στο συλλογικό συχνά είναι μια ανάσα δρόμος. Για όλους οι επιπτώσεις στη ζωή δεν διαφέρουν όσο νομίζουν. Στην ίδια βάρκα πλέουμε. Οι απώλειες αφορούν όλους ως κοινωνία. Γιατί «μετά» η μετάβαση σε ένα νέο κόσμο είναι κοινή. Κανείς δεν θα ξυπνήσει αλλού. Η επόμενη ημέρα θα εκφραστεί σε μια καινούργια κοσμοθεωρία όπου η Ποίηση, μαζί με τις άλλες μορφές τέχνης, θα έχει κάνει το χρέος της: να αφυπνίσει και να προετοιμάσει τον Άνθρωπο για μια νέα γνωριμία με τον εαυτό του και τον κόσμο.
Ο Εθνικός μας ποιητής μόνο στο τέλος αναφέρει την Ελευθερία, με ακραία δραματικότητα. Στον Επιτάφιο του Περικλέους ο Θουκυδίδης περιγράφει την έννοια της Ελευθερίας σαν μια ρουτίνα μέσα στο δημοκρατικό πλαίσιο. Η Ποίηση είναι το μέσο που μπορεί να κάνει αυτή τη ρουτίνα υποφερτή αφού η δυναμική των στίχων είναι τέτοια που προσφέρει απελευθέρωση, υποστήριξη, και τον ψυχικό εξοπλισμό ώστε να γίνει το πολυπόθητο άλμα σε μια νέα πραγματικότητα. Η Ελληνική ταυτότητα διαπερνάται από την έννοια της Ελευθερίας και γίνεται γλωσσικό της ισοδύναμο. Έτσι και τώρα, αντιμετωπίζοντας ρομαντικά την απειλητική εξάπλωση του COVID-19 η Ποίηση στρατευμένη θα σταθεί στο ύψος της, αυτό δηλαδή που ανέκαθεν έπραττε: να κρατήσει το χέρι του Ανθρώπου και να τον οδηγήσει στην έξοδο με όσο λιγότερες απώλειες και πάντα με στόχο την ψυχική ενίσχυση και ενδυνάμωση.
Θα του γεμίσει τα κενά και θα τον υποκινήσει να συνεχίσει. Ή να ξαναρχίσει. Η επιλογή είναι στο χέρι του.
ΠΗΓΕΣ
- 1) Ανάλυση του ύμνου εις την Ελευθερία, The world of Author, 25/7/15 www.the-world-of-author-webnode.gr/news/analysi-toy-ymnoy-eis-tin-eleytheria
- 2) Ύμνος εις την ελευθερία, Βικιπαίδεια, 30/11/19 www.el.wikipedia.org/wiki/Ύμνος_εις_την_Ελευθερίαν
- 3) Fatima Eloeva. Ο Διονύσιος Σολωμός-η γλώσσα της Ελευθερίας ή η ελευθερία της γλώσσας www.eens.org/EENS_congresses/2010/Eloeva_Fatima.pdf
* Η Γκέλη Ντηλιά είναι βραβευμένη ποιήτρια. Έχει εκδώσει ή ίδια τις 2 ποιητικές συλλογές της «Επί Τόπου» και «Μην πείτε στο γιο μου ότι δεν είμαι η Μαίριλυν-51 ποιήματα σε μορφή clip».Η τρίτη θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Κέδρος τον Σεπτέμβρη 2020. Τιμήθηκε με το Χρυσό Βραβείο Προσφοράς στην Ποίηση στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό «Κ. Π. Καβάφης 2019». Είναι Γραμματέας της Ένωσης Συγγραφέων Λογοτεχνών Αργολίδας (ΕΣΛΑ). Διεξάγει σεμινάρια-εργαστήρια Ποίησης σε φυλακές ανά την Ελλάδα και ως ειδική εκπαιδεύτρια ενηλίκων Καταστημάτων Κράτησης. Το διήγημά της «Best Seller» απέσπασε το 3ο Βραβείο στον19ο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό της Εταιρείας Τεχνών, Επιστήμης και Πολιτισμού Κερατσινιού τον Οκτώβρη 2019 με θέμα έναν έγκλειστο μαθητή της. Έχει αρχίσει να γράφει «Τα Ποιήματα της Φυλακής» καθώς και «Τα διηγήματα της Φυλακής».