Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //
Ο όρος ‘Πύργος από Ελεφαντόδοντο’ μπορεί να έχει τις ρίζες του στο Βιβλικό ‘Άσμα Ασμάτων’, αλλά στις μέρες μας παραπέμπει σε μια μεταφορική ή φανταστική τοποθεσία, ή καλύτερα ατμόσφαιρα, όπου οι άνθρωποι αποκόπτονται ευχάριστα από τον υπόλοιπο κόσμο για χάριν των δικών τους αναζητήσεων, συνήθως διανοητικών και εσωτερικών. Από τον 19ο αιώνα, χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει ένα περιβάλλον πνευματικής αναζήτησης αποκομμένο από τις πρακτικές και πολυποίκιλες ανησυχίες της καθημερινής ζωής. Οι περισσότερες σύγχρονες χρήσεις του όρου αναφέρονται στον ακαδημαϊκό χώρο ή στα συστήματα κολεγίων και πανεπιστημίων σε αρκετές χώρες. Ήταν ο όρος (Ivory tower) που χρησιμοποίησε η Νάνσυ Κάναρντ (Nancy Cunard, 1896-1965) λίγους μήνες μετά από το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, σε μια προσπάθεια να προκαλέσει, ερεθίσει και κινητοποιήσει τους συναδέλφους της συγγραφείς ώστε να προβούν σε δημόσιες δηλώσεις για τον πόλεμο που βρισκόταν σε εξέλιξη στην Ισπανία. Είναι σαφές σε πολλούς από εμάς σε ολόκληρο τον κόσμο ότι τώρα, δήλωνε, όσο ποτέ άλλοτε, είμαστε αναγκασμένοι, να πάρουμε θέση. Η διφορούμενη στάση, ο Πύργος από Ελεφαντόδοντο, η παράδοξη, η ειρωνική αποστασιοποίηση, δεν αρκούν πλέον! Για την ιστορία, να πούμε, ότι η Νάνσυ Κάναρντ ήταν Βρεττανίδα συγγραφέας και πολιτική ακτιβίστρια. Γεννημένη από μια ανώτερη κοινωνική τάξη της χώρας της, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής της στην καταπολέμηση του ρατσισμού και του φασισμού. Έχει παράλληλα ενδιαφέρον ότι σε διάφορα χρονικά διαστήματα υπήρξε μούσα διακεκριμένων συγγραφέων και καλλιτεχνών του εικοστού αιώνα, συμπεριλαμβανομένων των Γουίνταμ Λιούις, Άλντους Χάξλεϋ, Έζρα Πάουντ, Τριστάν Τζαρά και Λουί Αραγκόν, οι οποίοι ήταν και εραστές της, καθώς και φίλη των Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Τζέημς Τζόυς, Λάνγκστον Χιουζ, Ουίλιαμ Κάρλος Ουίλιαμς, μεταξύ πολλών άλλων. Οι πολυποίκιλες σχέσεις της φυσικά δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αδιάφορες τις μυστικές υπηρεσίες της MI5.
Ο ισπανικός πόλεμος ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1936, όταν μια ομάδα δυσαρεστημένων στρατηγών, συμπεριλαμβανομένου του Φρανσίσκο Φράνκο, ο οποίος θα αναδεικνυόταν σε ηγέτη τους, επιχείρησε να εξαπολύσει πραξικόπημα κατά της εκλεγμένης κυβέρνησης της χώρας τους. Η αντίδραση των ξένων δυνάμεων ήταν σημαντική και βαρύνουσας σημασίας, ευθύς εξ’ αρχής. Η φασιστική Ιταλία και η ναζιστική Γερμανία προσέφεραν αποφασιστική υλική υποστήριξη στους εθνικιστές του Φράνκο, ενώ αντίθετα η δημοκρατική κυβέρνηση εισέπραξε από τις υπόλοιπες δημοκρατίες της Γαλλίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Μεγάλης Βρεττανίας κάποια αμήχανη άρνηση να παρέμβουν. Καθώς η δημοκρατία αγωνιζόταν να επιβιώσει από εκείνη την καλοσχεδιασμένη επίθεση βασιζόμενη σε μια επίμονη λαϊκή αντίσταση στη στρατιωτική κατάληψη και με όπλα από τη Σοβιετική Ρωσία και το Μεξικό, πολλοί παρατηρητές είδαν τον πόλεμο ως κατάλληλη ευκαιρία να ανακόψουν την παγκόσμια προέλαση του φασισμού. Μια ευκαιρία που οι δικές τους κυβερνήσεις έδειχναν απρόθυμες να εκμεταλλευτούν εκείνη την κατάσταση, μια εποχή δραματικών εθνικών και διεθνών ανακατατάξεων. Ήταν η εποχή στην οποία η δημοκρατία παρουσιαζόταν ως ένα παραπαίον οικοδόμημα, ένα σύστημα που είχε ξεπεράσει τις δυνατότητές του, ή και είχε ακόμα αποτύχει στους σκοπούς του, ενώ εναλλακτικές λύσεις διεκδικούσαν την κυριαρχία. Την ίδια στιγμή, η Μεγάλη Ύφεση στην Αμερική, την καρδιά του καπιταλισμού, όχι μόνο είχε αποσταθεροποιήσει τις οικονομίες σε όλο τον κόσμο, αλλά είχε κλονίσει την πίστη στο ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα, αποδεικνύοντας σε πολλούς την εγκυρότητα της μαρξιστικής θεωρίας που είχε προβλέψει την κατάρρευσή του. Στη δεκαετία του ’20 και στις αρχές της δεκαετίας του ’30, οι λαοί είχαν δει στρατιωτικούς δικτάτορες ή μη δημοκρατικές μορφές διακυβέρνησης να αναλαμβάνουν τα ηνία σε μια μεγάλη σειρά χωρών, όπως Ουγγαρία, Πολωνία, Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία, Ιαπωνία, Πορτογαλία, Αυστρία, Βουλγαρία, Ελλάδα και, φυσικά νωρίτερα, στη Ρωσία. Το 1936, ήδη η Γερμανία και η Ιταλία κυβερνούνταν για χρόνια από φασιστικά καθεστώτα, τα οποία βρήκαν πολλούς υποστηρικτές σε χώρες που είχαν κλονιστεί από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την επακόλουθη ύφεση. Η Βρεττανική Ένωση Φασιστών (British Union of Fascists), για παράδειγμα, μετρούσε ζωή σχεδόν τεσσάρων ετών. Ταυτόχρονα, ούτε η φασιστική επιθετικότητα στη διεθνή σκηνή ήταν κάτι καινούργιο και μη αναμενόμενο. Να μην λησμονούμε, ότι η Ιταλία είχε εισβάλει στην Αιθιοπία το 1935, ενώ η Γερμανία εξοπλιζόταν ακάθεκτα και ανοιχτά, κάτι που απαγορευόταν από τους όρους της ειρήνης που τής επιβλήθηκε στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Για ορισμένους, τον μεγάλο διαχωρισμό της δεκαετίας του 1930 αντιπροσώπευαν ο φασισμός και ο κομμουνισμός. Για πολλούς άλλους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν ήταν πεπεισμένοι για ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο, στην Ισπανία τα πράγματα ίσως ήταν ακόμη πιο απλά, τουτέστιν φασισμός ή αντίθεση σ’ αυτόν! Εκείνη τη δεκαετία, ο Μουσολίνι και ο Χίτλερ κατέστειλαν τις φωνές της αντιπολίτευσης και ύψωσαν τους στρατούς τους, ο Φράνκο κατελάμβανε την Ισπανία και οι Μελανοχίτωνες διαδήλωναν ακόμα στους δρόμους του Λονδίνου. Οι δημοκρατικές διαδικασίες, οι μηχανισμοί σωστής και σοβαρής δικαιοσύνης, η ίδια τελικά η αλήθεια, όλα βρίσκονταν υπό απειλή. Οι ανισότητες πλούτου και ευκαιριών διευρύνονταν. Ο επείγων χαρακτήρας της κλιματικής κρίσης φαινόταν όλο και πιο έντονος. Ήταν δύσκολο να μην αισθάνεσαι απελπισμένος και καθηλωμένος σε ένα στενό χώρο εξοργισμένης απελπισίας που έδινε στην ασυμβίβαστη νοοτροπία της Νάνσυ Κάναρντ ερέθισμα και αφορμή για περίσσεια συλλογή και ικανή δράση. Υπέδειξε ότι υπάρχουν κρίσιμες στιγμές ζωτικής σημασίας στις οποίες στηρίζεται η ιστορία, όπου οι αποχρώσεις της γνώμης ή ο δισταγμός ίσως αποδειχθούν μοιραίοι και καθοριστικοί παράγοντες για το αύριο. Οι χειρότερες στιγμές, όπως ο πόλεμος, είναι ακριβώς το είδος της εκτροπής που αφαιρεί τις επιλογές, αφήνοντας στη θέση του την μοναδική επιλογή της μιας ή της άλλης πλευράς. Ωστόσο, όταν η Νάνσυ και χιλιάδες άλλοι ξένοι στην Ισπανία ενήργησαν εθελοντικά υπέρ της Ισπανικής Δημοκρατίας, δημοσιοποιώντας τις πεποιθήσεις τους, ενώ με τις ενέργειές τους στην ουσία πρότειναν και τις χειρότερες στιγμές ως περιόδους ευκαιρίας, ώστε να γίνουν καθοριστικοί παράγοντες στον τρόπο που δρούσαν και ζούσαν.
Αυτός είναι ο λόγος, λέει, η Σάρα Γουάτλινγκ, για τον οποίο στο πρόσφατο βιβλίο της ‘Αύριο ίσως το μέλλον. Συγγραφείς, Ξενόφερτοι και ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος’ (Sarah Watling, Tomorrow Perhaps the Future: Writers, Outsiders, and the Spanish Civil War, 2023), δεν αναφέρεται στην ισπανική εμπειρία του πολέμου, αλλά στους ανθρώπους που είχαν την επιλογή να μην εμπλακούν και αποφάσισαν κάπως διαφορετικά. Οι συγγραφείς είναι καλοί στο να σκέφτονται, πιστεύει, και την ενδιέφερε το ζήτημα της κριτικής απόστασης στο θέμα αυτό από έναν συγγραφέα ή διανοούμενο, κυρίως σε καιρό πολέμου. Αλλά, την ίδια στιγμή, άνθρωποι απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα αντιλαμβάνονταν τον ισπανικό πόλεμο ως ένα ερώτημα, μια πρόκληση που απαιτούσε απάντηση. Χιλιάδες άνθρωποι από όλον τον κόσμο προσφέρθηκαν εθελοντικά για λογαριασμό της δημοκρατίας, φτάνοντας στο σημείο να ταξιδέψουν στη χώρα ως μαχητές, ή και βοηθώντας οπουδήποτε αλλού. Η αμερικανίδα συγγραφέας και δημοσιογράφος Μάρθα Γκέλχορν όρισε τον εαυτό της ως θεατή. Ψύχραιμη και διακριτική. Ήθελε να εξερευνήσει, την εμπειρία των ανθρώπων που η δέσμευση και αφοσίωσή τους τούς έφερε πιο κοντά στη δράση. Μαζί της σε αυτό το βιβλίο βρίσκεται η Βρεττανίδα κομμουνίστρια Ναν Γκρην (Nan Green, 1904-1984) και ο σύζυγός της, Τζωρτζ, που ξεριζώθηκαν από τα μέρη τους και εγκατέλειψαν τα παιδιά τους για να γίνουν εθελοντές σε ιατρικές και στρατιωτικές μονάδες στη δημοκρατική Ισπανία. Υπάρχει μια νεαρή Αφροαμερικανίδα νοσοκόμα, η Σαλάρια Κία (Salaria Kea, 1913-1990) από την Πολιτεία της Τζώρτζια των ΗΠΑ, που είδε τη θητεία της εκεί ως κάλεσμα. Κι’ ακόμα μια από τις πιο τολμηρές φωτογράφους που συνέβαλαν στη μνήμη του πολέμου: Η Γκέρντα Τάρο (Gerda Taro, 1910-1937) μια πρόσφυγας από τη Γερμανία για την οποία ο αγώνας κατά του φασισμού ήταν έντονα προσωπικός. Μας κληρονόμησαν όλοι τις δικές τους αφηγήσεις για τη σύγκρουση, είτε μέσω εικόνων, είτε μέσω κειμένου και ακολουθώντας τις ιστορίες τους η συγγραφέας του προαναφερόμενου βιβλίου, προχώρησε σε ανάλυση μερικών ενστικτωδών και αμφισβητούμενων ανθρώπινων παρορμήσεων. Πήγαν επειδή, όπως το έθεσε η Μάρθα Γκέλχορν, η τρίτη σημειωτέον σύζυγος του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, γνώριζαν ότι η Ισπανία ήταν το μέρος που έπρεπε να τεθεί ένα τέρμα στην νικηφόρα προέλαση του φασισμού! Εντυπωσιάστηκε από τον ερχομό και την εμπλοκή μιας έγχρωμης γυναίκας που θεωρήθηκε πολιτική ριζοσπάστρια, νοσοκόμα και όχι συγγραφέας, η φωνή της οποίας έτυχε ευπρόσδεκτης ακρόασης. Επέμεινε να μάθει πώς όλοι αυτοί αναγνώρισαν τον ισπανικό πόλεμο ως την καταλληλότερη στιγμή που έπρεπε να κάνουν κάτι για την πορεία του παρόντος τους, και τι σήμαινε στην πράξη το να πάρουν θέση. Ήθελε να μάθει γιατί η Νάνσυ απευθύνθηκε ειδικά στους συγγραφείς και ποιητές.
Ο ισπανικός πόλεμος μνημονεύεται συχνά από τους συγγραφείς και τη λογοτεχνία, εντός και εκτός ετούτης της χώρας, αναφερόμενοι σε αυτόν και μετά την άνοδο του Φράνκο, ο οποίος τελικά θα κυβερνούσε στην Ισπανία για σχεδόν σαράντα χρόνια. Αμέτρητα μυθιστορήματα, απομνημονεύματα και ποιητικά βιβλία των μεγαλύτερων συγγραφέων της γενιάς τους, τα οποία διατηρούν ακόμα σήμερα τη μνήμη του αγώνα όλων εκείνων. Η δεκαετία του 1930, ήταν μια δεκαετία όπου η τέχνη συγκρούστηκε με την πολιτική, και οι καλλιτέχνες αποφάσισαν να παντρέψουν τα δύο. Αντιμέτωποι με το τραύμα της Μεγάλης Ύφεσης, το αναπόφευκτο φαινόμενο της Σοβιετικής Ρωσίας και την εξάπλωση του φασισμού, υπήρχαν δημοσιογράφοι και ποιητές που αναζητούσαν νέους τρόπους και νέο υλικό για να εκφραστούν. Ο κατάλογος των αλλοδαπών που κατευθύνθηκαν στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του πολέμου μοιάζει με κατάλογο των πιο διάσημων φωνών της εποχής. Με τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, τον Τζορτζ Όργουελ, τον Τζον Ντος Πάσος, τον Ουίσταν Ώντεν και τόσους άλλους. Είδαν την ιστορία να έρχεται ολοταχώς και βγήκαν να την αντιμετωπίσουν κατάματα! Οι άσημοι έως τότε, όμως, λογοτεχνικοί χρονικογράφοι του ισπανικού εμφυλίου πολέμου και κύριοι χαρακτήρες της Σάρα Γουάτλινγκ, μπορεί να έχουν ελαττώματα, αλλά είναι γενναίοι, και πολεμούν τον φασισμό με γενναιότητα και αποφασιστικότητα. Τί οδήγησε, λοιπόν, τόσες πολλές επιφανείς πολιτιστικές προσωπικότητες, συμπεριλαμβανομένου ενός αξιοσημείωτου αριθμού γυναικών, να πάρουν θέση και να ρισκάρουν τη ζωή τους στην Ισπανία, ή και να τη χάσουν όπως η Γκέρντα Τάρο, η πρώτη γυναίκα ρεπόρτερ πολέμου, σε ηλικία μόλις εικοσιεπτά ετών;
Η συγγραφέας τελικά ασχολήθηκε με τη μελέτη μιας περιόδου κατά την οποία ο φασισμός και η καταπίεση ενέπνευσαν τις γυναίκες να δράσουν. Βασιζόμενη σε ποιήματα, απομνημονεύματα, ιστορίες και δοκίμια, εξετάζει γυναίκες καλλιτέχνες, συγγραφείς και ακτιβίστριες για τις οποίες ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος, που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1936, ήταν μια πρόκληση που απαιτούσε απάντηση. Μερικές κατάφεραν να δημοσιοποιήσουν τη σύγκρουση σε μεγάλους ειδησεογραφικούς χώρους, όπως το New Yorker, το Manchester Guardian και το Collier’s, άλλες περιέθαλψαν Ισπανούς στρατιώτες, κι’ άλλες μίλησαν σε διαλέξεις και σε συνέδρια για τις γενναίες προσπάθειες των Δημοκρατικών. Δυστυχώς, η απόφασή της να αναφέρεται σε αυτές τις γυναίκες και λιγότερο στους άντρες με τους οποίους συμμετείχαν, δίνει στη σοβαρή, στοχαστική αφήγησή της έναν μονόπλευρο τόνο, αλλά φυσικά δεν παύει να αποτελεί μια καλά ενημερωμένη βιογραφία τολμηρών ακτιβιστριών.
‘Εγώ, θα πάω στην Ισπανία με τα αγόρια’, έλεγε με περηφάνια η Μάρθα Γκέλχορν σε μια φίλη της το 1937 καθώς επιβιβαζόταν σε ένα πλοίο που έπλεε από τη Νέα Υόρκη στη Γαλλία. ‘Δεν ξέρω ποια είναι τα αγόρια, αλλά θα πάω μαζί τους’, συμπλήρωνε. Ήξερε πολύ καλά με ποιον πήγαινε, τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, ο οποίος ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει τη δεύτερη σύζυγό του για χάρη της. Έφυγαν για να καλύψουν τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, όπου οι Εθνικιστές του Φράνκο προέβαιναν σε συνεχόμενες νίκες εναντίον του στρατού της νόμιμης δημοκρατίας. Η Τάρο, από τη μεριά της, ένα αγοροκόριτσο με κοκκινόξανθα μαλλιά που είχε περάσει κάποιο χρόνο φυλακισμένη στη Λειψία για διανομή αντιναζιστικών φυλλαδίων, ταξίδεψε στην Ισπανία ως σύντροφος του γνωστού Ούγγρου φωτορεπόρτερ Ρόμπερτ Κάπα (Robert Capa, 1913-1954). Όλοι τους, γράφει η Γουάτλινγκ, είδαν την ιστορία να έρχεται και βγήκαν μπροστά να βιώσουν την μοναδική συνάντηση. Μόνο η Βιρτζίνια Κόουλς (Virginia Cowles, 1910-1983) ένας δευτερεύων χαρακτήρας εδώ, της οποίας το βιβλίο ‘Ψάχνοντας για φασαρίες’ (Looking for Trouble) είναι ένα από τα καλύτερα απομνημονεύματα πολεμικών ρεπορτάζ που γράφτηκαν ποτέ, προσπάθησε να καλύψει και τις δύο πλευρές, κάτι που την έκανε ύποπτη. Οι υπόλοιποι κατέθεσαν ιστορίες και φωτογραφίες για τις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι Εθνικιστές, οι οποίες ήταν πολλές, και έκλεισαν τα μάτια στη σκληρότητα των Δημοκρατικών, των οποίων οι βαθιές διαιρέσεις τούς άφησαν σε σύγχυση. Η Βιρτζίνια Γουλφ δεν πήγε στην Ισπανία αλλά το σκέφτηκε με εμμονή. Γέμισε τα σημειωματάριά της με αποκόμματα που αφορούσαν τον πόλεμο, ενώ θρηνούσε τον ανιψιό της, Τζούλιαν Μπελ, που σκοτώθηκε εκεί, και διαμαρτυρόταν ενάντια στη βάναυση κουλτούρα των αντρών που είχαν δρομολογήσει τον πόλεμο. Οι γυναίκες που επέλεξε να σκιαγραφήσει η Γουάτλινγκ, ήταν αναμφίβολα γενναίες. Έκαναν ηρωικές προσπάθειες για να φτάσουν στο μέτωπο και έστειλαν αγωνιώδεις αναφορές για πρόσφυγες που καταπλακώθηκαν από τους βομβαρδισμούς των Ναζί, μικρά παιδιά που σκοτώθηκαν καθώς έπαιζαν στους δρόμους και άνοιξαν φυλακές όπου είχαν ανακαλύψει στοιχεία βασανιστηρίων. Η αριστερών πολιτικών πεποιθήσεων αμερικανίδα συγγραφέας και δημοσιογράφος Ζοζεφίν Χερμπστ, δυσκολεύτηκε να βρει μια θέση για τον εαυτό της ανάμεσα στους ξένους ρεπόρτερ που συγκεντρώθηκαν γύρω από τον Χέμινγουεϊ στο ξενοδοχείο ‘Φλόριντα’ στη Μαδρίτη, όπου τιμούνταν οι διασημότητες και σιγόβραζαν οι εχθρότητες. Όταν τελικά έφτασε στην πρώτη γραμμή, βρήκε τη γη συχνά «χαραγμένη από τη λάσπη των νεκρών πραγμάτων» (streaked with the slime of dead things). Η ατρόμητη και απερίσκεπτη Τάρο σκοτώθηκε όταν ένα τανκ συγκρούστηκε με το αυτοκίνητο στο οποίο βρισκόταν προσκολλημένη. Ήταν μια αξιοσημείωτη φωτογράφος, αν και το αληθινό της ταλέντο δεν ήρθε στο φως μέχρι τη δεκαετία του 1990, όταν ανακαλύφθηκε μια κρύπτη από τα αρνητικά των φιλμ της.
Η Γουάτλινγκ συνδυάζει με αρκετή δεξιοτεχνία τις λεπτομέρειες της ζωής και των περιπετειών των χαρακτήρων της στην Ισπανία, φέρνοντας τον ένα δίπλα στον άλλον σε μικρά κείμενα, και μετά τους ακολουθεί μεμονωμένα καθώς προχωρούν στον πόλεμο, καταθέτοντας τις προσωπικές τους ιστορίες. Επίσης, διανθίζει την αφήγησή της με οξυδερκή σχολιασμό. Κάθε μια από αυτές τις γυναίκες, όπως ισχυρίζεται, πάλεψε με τους δικούς της δαίμονες. Η Γκέλχορν ανησυχούσε επειδή μεγαλώνοντας δεν μπορούσε να γράψει. Η Νάνσυ Γκρην αγωνίστηκε με την απώλεια του συζύγου της, που σκοτώθηκε την τελευταία μέρα του πολέμου. Η Νάνσυ Κάναρντ, φοβόταν συνεχώς ότι μπορεί να μην ήταν σε θέση να πει την αλήθεια και αναρωτιόταν πώς να συγκεντρώσει χρήματα για τους ηττημένους, πολλοί από τους οποίους πέρασαν τα σύνορα σε μια αφιλόξενη Γαλλία και αργότερα πέθαναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κάθε μία από αυτές τις γυναίκες, με τον δικό της τρόπο, εμφορείτο από μια επιθυμία, σύμφωνα με τα λόγια της Γκέλχορν, να δημιουργήσει έναν θυμωμένο ήχο ενάντια στην αδικία. Κι’ όπως θα έγραφε η Ζοζεφίν Χερμπστ, αργότερα, «Οι άνθρωποι νοιάζονταν. Ήταν μια δεκαετία που οι άνθρωποι πίστευαν στη δυνατότητα των δικών τους δυνάμεων»!
The post Αύριο θα είναι μια καινούργια μέρα! first appeared on Fractal.